Psychoterapia indywidualna zaczyna się jednym lub kilkoma spotkaniami wstępnymi zwanymi konsultacjami, podczas których psychoterapeuta zbiera wywiad terapeutyczny. Zwykle po pierwszej konsultacji psychoterapeuta proponuje Pacjent kontrakt terapeutyczny, który określa nad czym Pacjent chce pracować, jak często będzie się spotykał z terapeutą, jak długo będą trwały spotkania i ile będą kosztowały. Zostaje ustalone, w jaki sposób można odwołać sesję psychoterapeutyczną oraz jak wygląda ewentualne przerwanie terapii.

Psychoterapia jest formą leczenia wskazaną w sytuacjach, w których trudności życiowe czy zaburzenia psychiczne wiążą się z określonymi mechanizmami psychologicznymi pacjenta. Proces uzyskiwania korzystnych zmian w funkcjonowaniu jest o tyle specyficzny, że wymaga dużego, aktywnego zaangażowania pacjenta w leczenie. Spotkania odbywają się zazwyczaj ze stałą częstotliwością, raz w tygodniu lub częściej. Czas trwania relacji terapeutycznej bywa różny i jest ustalany wspólnie między pacjentem i terapeutą.

Rozpoczęcie psychoterapii może być poprzedzone szczegółową diagnostyką psychologiczną. Pierwsze spotkania terapeutyczne mają charakter konsultacyjny, diagnostyczny. Po nich następuje ustalenie sposobu pracy i formy terapii.

Psychoterapia indywidualna, to metoda leczenia zaburzeń emocjonalnych i rozwiązywania problemów osobistych środkami psychologicznymi. Dzieje się to poprzez kontakt z psychoterapeutą w gabinecie psychoterapeutycznym.

Sposoby oddziaływań psychoterapeutycznych różnią się w zależności od przyjętego przez psychoterapeutę modelu psychiki człowieka, a także od sposobu rozumienia źródeł zaburzeń psychicznych czy wreszcie od celu terapii.